تغییرات سنواتی شاخص های توزیع آب در شبکه سد درودزن

یکی از اساسی ترین راهکارها برای ارتقای بهر وری آب کشاورزی ، تعیین روشهای بهره برداری بهینه در شبکه های انتقال و توزیع آب می باشد. شاخصهای ارزیابی راهنمایی های مهمی در جهت شناسایی عوامل تعیین کننده در عملکرد شبکه های آبیاری را در اختیار همگان قرار می دهند بطوریکه مدیران با استفاده از آنها عملکرد شبکه را تعیین می نمایند. در این تحقیق به بررسی توزیع آب در شبکه آبیاری و زهکشی درودزن برای 14 سال آماری(75تا89) پرداخته شد. این شبکه در شمال غرب استان فارس واقع است که از سد مخزنی درودزن تغذیه می شود. توزیع آب در شبکه درودزن بین کانالهای هامون، اردیبهشت، سمت چپ و اصلی وابرج مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش پنمن-مانتیت واسنجی شده برای منطقه، در دوره های مختلف مقادیر تبخیر-تعرق برای الگوی کشت منطقه، مانند گندم، چغندرقند، ذرت، گوجه فرنگی، برنج و آفتابگردان و سایر محاسبه گردید، همچنین با استفاده از اطلاعات سطوح زیر کشت هر محصول برای هر شبکه در سالهای زراعی مختلف، مقدار حجم آب مورد نیاز در هر کدام از شبکه ها با اعمال راندمان های 60 و 80 درصد محاسبه گردید.در ارزیابی توزیع آب، از شاخص های کفایت، راندمان، عدالت، قابلیت اعتماد، سطح تحقق الگوی کشت و هیدرومدول نظری استفاده شد. پس از محاسبه شاخص ها نتایج نشان داد، در شبکه آبیاری سد درودزن، برای زمانهایی که آب کافی در اختیار بوده است، شاخص کفایت در توزیع آب خوب بود و برای بیشتر سالها شاخص راندمان خوب نبود، از طرفی مقادیر قابل قبول برای شاخص های عدالت و قابلیت اعتماد باید کمتر از 10 باشد اما در اینجا مقادیر این شاخص ها بیشتر از 10 بدست آمد، عدالت در توزیع آب در هیچ کدام از کانالها رعایت نشده بود.همچنین در هر سال مقدار بدست آمده شاخص عدالت، برای کانال اصلی وابرج بیشتر از سایر کانالها می باشد. از آن جا که کانال اصلی وابرج در بالادست سایر کانالهای مورد بررسی قرار دارد نسبت به سایر کانالها آب بیشتری دریافت می نماید. نتایج نشان می دهد، سیستم نتوانسته است آب مورد نیاز را حتی با بهره برداری صحیح با راندمان مقبولی، به موقع، به صورت عادلانه در اختیار بهره بردار قرار دهد. در این راستا مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه می تواند تاثیر مثبتی در افزایش کارایی سیستم داشته باشد و باید بهره برداری سیستم را بر اساس یک راندمان قابل قبول تنظیم نمایند.همچنین دیده شد پس از محاسبه شاخص ها با فرض اعمال کم آبیاری مقادیر سالانه شاخص عدالت و قابلیت اعتماد تغییری نیافت ولی مقادیر سالانه شاخص کفایت نسبت به حالت قبل از اعمال کم آبیاری افزایش و مقادیر سالانه شاخص راندمان کاهش یافت. نتایج نشان دهنده اینست که در شبکه درودزن می توان به شکل بهینه تر از منابع آبی استفاده کرد.